علوم و فنون ادبی چیست؟

 

علوم و فنون یکی از درس های جدید و تاثیر گذار رشته انسانی است که نباید با فارسی اشتباه شود زیرا روش مطالعه خاصی دارد.

همانطور که از اسم این درس دریافت میشود موضوع اصلی آن به دست آوردن اطلاعات و قواعد تخصصی زبان فارسی است که هر زبان آن را دارد.

راه کوتاه تر و ماندگار تر خواندن علوم فنون چیست؟

۱: در ابتدا بدانید که این درس سه قسمت اصلی را در خود دارد:

الف) تاریخ ادبیات و سبک شناسی که در کنکور 8 تست دارد

ب) وزن یا موسیقی شعر که در کنکور 9 تست دارد(2 تست قافیه/6 تست وزن/1 تست ترکیبی) دارد.

ج) آرایه یا زیبایی شناسی که در کنکور 8 تست دارد. (5 تست هم مفهوم و قرابت معنایی است.)

۲: در کنکور جمعا سه تست دارد.

۳: در امتحان نهایی تاریخ ادبیات ۲ نمره، سبک شناسی ۲ نمره، آرایه ۶ نمره، وزن شعر ۶ نمره، مبانی تحلیل نظم و نثر ۴ نمره دارد.

۴: ضریب سال دهم ۲، یازدهم ۲ و دوازدهم ۱۸٫۶۴ است.

مقاله پیشنهادی: انتخاب رشته کنکور 1403

• روش مطالعه صحیح تاریخ ادبیات:

به علت شباهت نکات و فرار بودن آنها روش های کوتاه و فرمولی را یاد میگیریم.

الف) رمزگذاری مثلا نظامی، اهل مخ (مخفف حروف اول اثار نظامی)

ب) ارتباط کلید واژه های مهم مثلا ستاره خورشید آسمان در آثار سلمان هراتی مشترک است.

ج) فرمول های تصویری: هر بند را به صورت داستان کوتاه تصویرسازی کنیم، مثلا نظامی شاعر قرن 5 و نام اثرش پنج گنج است چون اسمش پنج حرف دارد. مولانا-مولوی چون مولانا 6 حرف و مولوی 5 حرف دارد.

روش مطالعه صحیح سبک شناسی

۱: سوال سازی کوتاه به یکی از حالت های سه گانه است/ نیست/ جای خالی برای هر بند و هر صفحه.

۲: پایان هر بند واژه های کلیدی حداکثر ۶ واژه مشخص شود، این واژه هارا در انتها به صورت مثال به هم مربوط کنیم و بازنویسی کنیم مثلا در صفحه ۱۸، ۶ کلمه حافظ، غزل، جامعه، طنز، تخیل، کلمات عربی را انتخاب کردیم و میگوییم (حافظ با تخیل کلمات عربی غزل جامعه خود را با طنز بیان می‌کند.)

۳: هر صفحه را خلاصه نویسی کنیم حداکثر با ۳ سوال (سوال های هر صفحه به هم مربوط باشد بهتر است)

۴: از خط کشیدن زیر واژه ها پرهیز کنید چون وقتی زیاد شود باعث عدم تمرکز می شود.

۵: این قسمت حفظ نشود بلکه مثل فرمول های مهم با مثال ثبت شود.

آرایه (زیبایی شناسی ) در فارسی عمومی این بحث وجود دارد اما در این درس به صورت تخصصی به آن پرداخته میشود مثلا انواع جناس، استعاره و سجع.

بعضی آرایه ها زمینه پیدایش آرایه دیگر است مثل تشبیه: که زمینه استعاره است.

دسته بندی کلی آرایه:

آرایه لفظی(باعث زیبایی ظاهری میشود)

آرایه معنوی (باعث زیبایی ظاهر یا معنی اثر می‌شوند)

این قسمت در امتحان نهایی تحت عنوان زیبایی شناسی ۶ نمره دارد و در کنکور ۸-۷ تست دارد. (هرسال ۴ درس جمعا ۳ سال و ۱۲ درس )

بعضی آرایه ها مربوط به کلمه است مثل جناس بعضی مربوط به جمله مثل تشخیص و کنایه.

روش مطالعه صحیح آرایه ها:

۱: برای هر آرایه یک مثال ثابت در ذهن داشته باشیم مثلا فریاد بی صدا =تناقض.

۲: برای هر آرایه از کتاب عمومی چند مثال بنویسیم.

۳: دلیل بودن یا نبودن هر آرایه را جلوی مثال کوتاه بنویسیم.

۴: از ابتدا مدل های تستی و تشریحی هر آرایه را یاد بگیریم.

۵: هر آرایه را حداقل با یک تست همراه کنیم.(جلوی هر تست علت نویسی کنیم)

۶: فرمول تصویری هر آرایه به ما بهتر کمک می‌کند به طور مثال (……=…… اسلوب معادله)

۷: بتوانیم آرایه های هر کتاب را ترکیبی تست بزنیم مثلا ۳ آزمون از آرایه ها-سپس آزمون تحلیل شود، یک آزمون درباره انواع استعاره یکی درباره انواع تشبیه و آزمون سوم ترکیب استعاره و تشبیه.

مقاله پیشنهادی: امکانات پانسیون مطالعاتی ندای دانش

• وزن یا موسیقی شعر:

به این بخش در سابق قافیه و عروض گفته میشد.

در امتحان نهایی ۶ نمره و در کنکور ۶ یا ۸ تست دارد.

روش کوتاه و مؤثر در یادگیری وزن ها:

۱: درست خوانی (روان خوانی)

۲: رعایت حرکات حروف

۳: رعایت تکنیک های خاص مثل دو انگشت بلند کوتاه (_U)

تکنیک های تستی و تشریحی هر مطلب را با حداقل پنج مثال یاد بگیریم مثلا اگر رکن اول اخر یکسان بود بیت وزن همسان دارد است.

مباحث کلی وزن و موسیقی شعر :

1: تقطیع هجایی و ارکان

2: دسته بندی ارکان و انواع آن – انواع وزن شعر

3: نام گذاری ارکان (بحر شعر)

4: اختیارات شاعری

5: قافیه و انواع آن و عیب های قافیه

• قرابت معنایی در کنکور انسانی :

در این قسمت ۵-۴ تست می آید.

روش قرابت معنایی تستی چگونه است :

۱: جلوی هر بیت مفهوم کلی آن نوشته شود.

۲: مفهوم کلی از کنایه یا عبارت های فعلی برداشت می شود.

۳: مثبت یا منفی بودن جمله مهم است.

۴: لحن و چگونگی بیان جمله مهم است.

۵: کلمات مشترک گزینه ها مارا گول نزند.

۶: نحوه بیان سوال مثلا است، نیست، به جز مهم است.

۷: مفاهیم پرکاربرد لیست شود و برای آن از کتاب درسی مثال آورده شود.

مبانی تحلیل نظم و نثر چیست:

این سوال ۴ نمره دارد-مخصوص تشریحی است که شامل ۵ سوال، ۲ متن، ۲ شعر که شامل

۱: خصوصیات زبانی فکری ادبی هر اثر

۲: نویسنده اثر

۳: آرایه های اثر

۴: مشخصات تاریخی اثر میشود

این قسمت ترکیبی از همه قسمت های علوم فنون است  پس باید:

۱: آثار ذکر شده در کتاب به صورت تخصصی برسی شود.

۲: خصوصیات کلی آثار با سبک مربوط به آن مقایسه شود.