مهندسی صنایع چیست؟

مهندسی صنایع عبارت است از کاربرد اصول و تکنیک‌هایی به منظور بهبود، طراحی و نصب سیستم‌هایی شامل انسان، مواد، اطلاعات، انرژی و تجهیزات برای فراهم آوردن امکان تولید کالاها و ارائه خدمات به شکل کارا و مطلوب میباشد.

برای بررسی، ارزیابی و کاربرد این سیستمها، دانش و مهارت‌های علوم ریاضی، علوم فیزیکی و علوم اجتماعی به همراه فنون و تکنیکهای طراحی مهندسی مورد نیاز است. فعالیتهای مهندسی صنایع همانند پلی است که ارتباط بین اهداف مدیریت و عملکرد عملیاتی سازمان را ایجاد مینماید.

مهندسان صنایع بیشتر درگیر افزایش بهره وری در مدیریت منابع انسانی، روشها و تکنولوژی هستند و حال آنکه سایر رشته های مهندسی بیشتر درگیر ماهیت فنی فرایندها و فراورده ها میباشند. در واقع مهندسی صنایع تنها رشته مهندسی است که عامل انسان یکی از مولفه های اصلی سیستمهای مورد مطالعه آن را تشکیل میدهد.

در نتیجه مهندسان صنایع در تیمهای میان رشته ای برای امور برنامه ریزی، نصب و کنترل و بهبود فعالیت های موسسات به خدمت گرفته میشوند. این فعالیتها ممکن است فعالیتهای تولید، نوآوری در محصولات، ارائه خدمات، حمل و نقل و جریان اطلاعات سازمانی را شامل شود. با توجه به مطالب فوق، مهندسان صنایع بستر لازم برای تعامل تخصص های مختلف و کار گروهی را به بهترین وجه ایجاد نموده و در نتیجه امور طرح، برنامه ریزی، اجرا و نظارت بر عملکرد نظامهای تولیدی خدماتی بشکل منسجم تر انجام میشود و در نهایت انسجام امور به بهبود مستمر در جهت سهولت کارها، راحتی کارکنان، کاهش هزینه ها، ارتقا کیفیت و جلب رضایت مشتریان منجر میشود.

اهمیت مهندسی صنایع

مرور توانمندی ها و خدمات مهندسی صنایع نقش و اهمیت مهندسی صنایع را بوضوح بیان میکند. امروزه حیات اقتصادی سازمانها و موسسات تولیدی و خدمات در بازار رقابتی شدید جهانی به استفاده بهینه از منابع در دسترس وابسته است. عموماً منابع در دسترس شامل مواد، منابع انسانی، ماشین آلات (شامل تجهیزات، لوازم جانبی، امکانات مورد نیاز شامل فضا و انرژی و …)، منابع اطلاعاتی و منابع مالی طبقه بندی میشوند.

ایجاد و نگهداری منابع یاد شده هزینه هایی را برای سازمان به دنبال دارد. هزینه تمام شده واحد محصول هر موسسه متأثر از نحوه به کارگیری این منابع است. هر شرکت تولیدی یا خدماتی که بتواند هزینه های خود را به حداقل ممکن برساند و به بیانی دیگر توانایی استفاده بهینه از منابع را در تمام ارکان سازمانی خود ایجاد نماید یا حاشیه سود بیشتری به دست خواهد آورد و یا قادر خواهد بود که قیمتهای فروش خود را با حفظ حاشیه سود قبلی، کاهش دهد.

این بدان معنی است که قدرت رقابتی موسسه مذکور در بازار افزایش مییابد. با توجه به تحولات اقتصاد جهانی قدرت رقابتی شرط اساسی موفقیت در کسب و کار نوین محسوب میشود. در کنار این مسائل، توجه به نوآوریها و ارتقا کیفی محصولات و خدمات که از طریق تلاش برای یافتن طرحهای بهبود یافته و همچنین تحول در فرآیند کسب و کار نیز بقا و رشد موسسات را در پی خواهد داشت. با توجه به مراتب فوق اگر ضرورتها و نیازمندیهای رسیدن به امور مذکور را با تکنیکهای مهندسی صنایع تطبیق دهیم مشاهده میشود که مهندسی صنایع ابزار لازم برای حصول اهداف سازمانی را بطور فراگیر و سیستماتیک فراهم میآورد و این نشانگر نقش و اهمیت بالای مهندسی صنایع بعنوان موتور محرک حرکت سازمانهای امروزی است.

زمینه فعالیت مهندسی صنایع

از آنجا که رشته های مهندسی مرسوم نظیر مهندسی مکانیک، مهندسی برق، مهندسی ساختمان و … بیشتر به ابعاد فنی صنعت توجه دارند. در فرایند کسب و کار رقابتی به تنهایی پاسخگوی مسائل پیچیده خدمات مهندسی و مدیریتی مدرن امروزی که بصورت سیستماتیک تحولات سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و باورهای انسانی را در چرخه حیات سیستمهای مورد توجه خود لحاظ نمی نمایند نیستند. لذا برای رفع چنین کمبودهایی در قرن حاضر بویژه طی چند دهه اخیر، رشته جدیدی تحت عنوان مهندسی صنایع با بهره گیری از علوم ریاضی، فیزیکی، اجتماعی، اقتصادی و تکنیک ها و فنون مهندسی بوجود آمده است. با توجه به مراتب فوق شاید مناسب بود این رشته با عنوان مهندسی مدیریت معرفی میشد، چرا که کاربردهای آن محدود به صنعت نیست و هر موسسه انتفاعی و غیر انتفاعی با جنبه صنعتی یا خدماتی میتواند از فنون و تکنیکهای مهندسی صنایع بهره گیرد.

بازارکار مهندسی صنایع

به دلیل گستردگی حوزه کاری مهندسی صنایع، امکان کار در همه مراکز و کارخانجات صنعتی، تولیدی و خدماتی برای مهندسان صنایع وجود دارد. به عبارتی مهندسی صنایع در حرفه‌ها و مشاغلی مانند بانکداری، خدمات مشاوره‌ای، صنعت بیمه، شرکتهای هواپیمایی، کشتیرانی، بیمارستانها، کارخانجات، کشت و صنعت، خدمات شهری، استادیوم های ورزشی و یا هر مکان دیگری که نیاز به برنامه‌ریزی، هدایت، مدیریت و ارتقا بهره‌وری دارد، کاربرد دارد. به علت شباهت زیاد این شغل با مدیریت صنعتی، بسیاری از مهندسان صنایع در حوزه های مدیریتی فعالیت می کنند.

گرایش‌های مهندسی صنایع در مقطع کارشناسی ارشد

بهینه سازی سیستم ها

سیستم های سلامت

مدیریت نوآوری و فناوری

سیستم های اطلاعاتی

مهندسی حمل و نقل ریلی

آموزش مهندسی

مهندسی ایمنی در راه آهن

کیفیت و بهره وری

سیستم های کلان

آینده پژوهی

مهندسی مالی

لجستیک و زنجیره تامین

مدیریت پروژه

مدیریت مهندسی

دانشگاه های که رشته مهندسی صنایع دارند؟

دانشگاه های

صنعتی شریف
تهران
صنعتی امیرکبیر
صنعتی اصفهان
علم و صنعت ایران
صنعتی خواجه نصیرالدین طوسی
تبریز
فردوسی مشهد
یزد
الزهرا(س) ( تهران )
خوارزمی تهران (محل تحصیل کرج)
تهران (محل تحصیل فومن گیلان)
صنعتی امیرکبیر (پردیس خودگردان)
تهران (محل تحصیل قم)
صنعتی نوشیروانی بابل
کاشان
قم
غیرانتفاعی معماری وهنرپارس ( تهران )
سمنان
اراک
زنجان
غیرانتفاعی علم و فرهنگ ( تهران )
دانشکده فنی ومهندسی گرمسار
شهید باهنر کرمان
ارومیه
مرکز آموزش عالی فنی و مهندسی بویین زهرا
صنعتی قم
صنعتی شاهرود
فنی و مهندسی گلپایگان
صنعتی کرمانشاه
اردکان
غیرانتفاعی ارشاد دماوند (محل تحصیل دماوند)
صنعتی قوچان
گیلان (محل تحصیل رودسر)
خلیج فارس (محل تحصیل جم)
بجنورد – دانشگاه گلستان (گرگان)
غیرانتفاعی صنعتی سجاد (مشهد)
غیرانتفاعی آل طه تهران (ویژه خواهران)
کردستان (سنندج)
علم وفناوری مازندران (بهشهر)
هرمزگان (بندرعباس)
تفرش
غیرانتفاعی شهید اشرفی اصفهانی (اصفهان)
میبد
دامغان
غیرانتفاعی شیخ بهایی (اصفهان)
صنعتی ارومیه
صنعتی بیرجند
بوعلی سینا
همدان (محل تحصیل تویسرکان)
مرکز اموزش عالی محلات
مجتمع آموزش عالی گناباد
غیرانتفاعی خیام (مشهد)
صنعتی شریف پردیس خودگردان (محل تحصیل کیش)
هرمزگان (محل تحصیل میناب)
مجتمع آموزش عالی بم
غیرانتفاعی رجا (قزوین)
غیرانتفاعی ایوانکی
غیرانتفاعی دانش البرز (آبیک)
مرکز اموزش عالی فیروزاباد
مرکز آموزش عالی لار
تربت حیدریه
غیرانتفاعی غیاث الدین جمشید کاشانی (آبیک)
سیستان و بلوچستان زاهدان (محل تحصیل خاش)
کوثر بجنورد (ویژه خواهران)
مجتمع آموزش عالی فنی و مهندسی اسفراین
مجتمع آموزش عالی فاطمیه نهاوند (وی‍ژه خواهران)
ولایت (ایرانشهر)