معرفی رشته گفتار درمانی
گفتار درمانی علمی است که به ارزیابی، تشخیص و درمان انواع اختلالات گفتاری می پردازد. اختلالات گفتاری شایع شامل لکنت، اختلالات تولید(اختلال در تلفظ صداها)، اختلالات صوتی، تأخیر در رشد گفتار و زبان، اختلالات گفتاری ناشی از فلج مغزی ، کم شنوایی،سکته های مغزی و …. می باشد.
گفتاردرمانی یکی از رشته های علوم پزشکی در شاخه توان بخشی است که به مطالعه ی جنبه های مختلف گفتار و زبان و تشخیص و درمان اختلالات مربوط به آن می پردازد. گفتاردرمانی به عنوان ترکیبی از دانش و هنر, از مجموعه گسترده ای از علوم انسانی و تجربی بهره می گیرد و کسب مهارت در آن مستلزم فراگیری مباحث پایه از جمله نوروآناتومی و فیزیولوژی مکانیسم گفتار, زبان شناسی و آواشناسی, روان شناسی و روانپزشکی و نیز مباحث تخصصی بیماری شناسی, ارزیابی و درمان اختلالات گفتار و زبان است.
رشته گفتاردرمانی اولین بار در سال 1352 در مدرسه عالی توانبخشی و رفاه اجتماعی تأسیس شد و با پذیرش دانشجو در دوره کارشناسی شروع به کار کرد. پس از انقلاب این رشته برای 5 دوره آزمایشی به کاردانی و سپس کارشناسی ناپیوسته تغییر یافت. در سال 1362 دوباره به کارشناسی پیوسته تبدیل شد. در حال حاضر این رشته در دانشگاههای علوم پزشکی تبریز، تهران، اصفهان، سمنان، اهواز، ایران و علوم بهزیستی و توانبخشی در مقطع کارشناسی و در دانشگاههای علوم پزشکی ایران، تهران، اصفهان، و علوم بهزیستی و توانبخشی در مقطع کارشناسی ارشد و در دانشگاههای علوم بهزیستی و توانبخشی، علوم پزشکی ایران و تهران در مقطع دکتری تخصصی دانشجو میپذیرد. پذیرش دانشجو به صورت متمرکز و از طریق کنکور سراسری صورت میگیرد. تعداد واحدها برای دریافت درجه کارشناسی این رشته130 واحد میباشد.
هرگونه اشکال در نحوه گفتار و یا ناتوانی در درک گفته های دیگران می تواند موجب اختلال در روابط اجتماعی شخص مبتلا گشته و مانعی در راه پیشرفت تحصیلی فرد و در جامعه و شکوفائی کامل توانائی ها و استعدادهای بالقوه وی شود. این مساله به نوبه خود می تواند صدمات روحی و عاطفی و رفتارهایی نظیرگوشه گیری, پرخاشگری و … و در نهایت تزلزل بهداشت روانی فرد و خانواده او را در پی خواهد داشت.
نقش آسیب شناس گفتار و زبان در مرحله اول, پیشگیری از بروز اینگونه اختلالات از طریق آموزش های انفرادی و گروهی است و در مراحل بعدی, وظیفه او ارزیابی و تشخیص اختلال های گفتار و زبان و تلاش در درمان و اصلاح و جلوگیری از شدت آن ها می باشد .
تعدای از خدمات یک گفتار درمانگر
ـ درمان لکنت زبان
ـ اختلالات تلفظی
ـ تأخیر در رشد گفتار و زبان کودکان
ـ درمان اختلالات گفتاری و زبانی ناشی از فلج مغزی ، سکته مغزی ، شکاف کام ، عقب ماندگی ذهنی
ـ تشخیص و درمان اختلالات یادگیری و مفاهیم کلمان (زبان(
ـ تشخیص و درمان اختلالات نوشتاری و املاء
ـ مشاوره تخصصی و گفتار درمانی برای اعضاء خانواده
وظایف کارشناس گفتار درمان :
الف)- وظایف مربوط به نقش پیشگیری از اختلالات گفتار و زبان:
1. آموزش به بیمار و خانواده او جهت پیشگیری از بروز اختلالات گفتار و زبان و یا تشدید آن
2. شناسایی افراد سالم و افراد مبتلا به اختلالات گفتار و زبان در جامعه
3. ارائه توصیه ها و آموزش های لازم جهت پیشگیری از بروز اختلالات گفتار و زبان در سطح جامعه
ب)- وظایف مربوط به نقش ارزیابی و شناخت گفتار و زبان:
1. شناسایی علائم و نشانه های اختلالات گفتار و زبان در هر بیمار
2. شناسایی نوع و شدت اختلال گفتار و زبان در هر بیمار
3. شناسایی تاثیر اختلال گفتار و زبان بر جنبه های روانی، ذهنی و اجتماعی فرد مبتلا و خانواده او
4. شناسایی عوامل محیطی، جسمی و خانوادگی موثر در تشدید و یا بهبود اختلال در هر بیمار
5. شناسایی نیاز بیمار و خانواده او برای ارجاع به سایر متخصصین
6. شناسایی جنبه ها و ابعادی که آسیب گفتار و زبان تلقی می شوند و به گفتاردرمانی نیاز دارند.
ج)- وظایف مربوط به نقش گفتاردرمانی:
1. تعیین اهداف و برنامه برای بهبود بخشیدن اختلالات گفتار و زبان
2. تعیین نقش اعضای خانواده در بهبودی اختلالات گفتار و زبان
3. انتخاب و اجرای روش های درمانی
4. بررسی تاثیر اجرای روش ها و نتایج آنها
د)- وظایف مربوط به نقش مشاوره ای در مورد گفتار و زبان:
1. مشاوره با مراجعین در رابطه با مشکلات مختلف گفتار و زبان آنها
2. مشاوره با اعضای خانواده اشخاص مبتلا به اختلالات گفتار و زبان
3. مشاوره با اعضای تیم توانبخشی درباره اختلالات گفتار و زبان مراجعین
دروس مقطع کارشناسی رشته گفتار درمانی
اصول توانبخشی |
اصطلاحات پزشکی و زبان تخصصی |
زبان شناسی و آواشناسی |
بافت شناسی و آسیب شناسی |
آناتومی و فیزیولوژی |
شنوایی شناسی و روش های ارزیابی دستگاه شنوایی |
فیزیک صوت |
بهداشت عمومی و کمک های اولیه |
روانشناسی عمومی |
روانشناسی رشد |
روانشناسی کودک و نوجوان |
روانشناسی زبان |
الگوهای پردازش گفتار و زبان |
رشد روانی و حرکتی و اختلالات آن |
آمار و پژوهش های مقدماتی |
ژنتیک پزشکی و سندرمهای دارای اختلالات گفتار و زبان |
ارتودنسی در رابطه با گفتار |
بیماری های گوش، گلو، بینی و حنجره |
بیماری های اعصاب مربوط به گفتار |
مبانی گفتاردرمانی |
رشد و تکامل گفتار و زبان |
بهداشت، پیشگیری و مشاوره در گفتاردرمانی |
روش های بالینی در اختلالات گفتار و زبان |
نابسامانی های گفتار و زبان در عقب ماندگی ذهنی و سندرم های نافذ رشد |
نابسامانی های گفتار و زبان در آسیب دیدگی شنوایی |
نابسامانی های زبانی ویژه در دوران رشد |
اختلالات خواندن و نوشتن در دوران رشد |
ناروانی های گفتار |
زبان پریشی بزرگسال |
اختلالات صوت |
اختلالات واج شناختی و آواشناختی |
اختلال در تشدید |
اختلال بلع |
تشخیص افتراقی در اختلالات گفتار و زبان |
مدیریت در گفتاردرمانی |
طرح و پژوهش |
جدول دروس کارآموزی در عرصه دوره کارشناسی پیوسته گفتاردرمانی
کد درس |
نام درس |
۳۷ | کارآموزی بالینی در عقب ماندگی ذهنی و سندرم های نافذ رشد ۱ |
۳۸ | کارآموزی بالینی در آسیب دیدگی شنوایی ۱ |
۳۹ | کارآموزی بالینی در نابسامانی های زبانی ویژه در دوران رشد ۱ |
۴۰ | کارآموزی بالینی در اختلالات خواندن و نوشتن در دوران رشد ۱ |
۴۱ | کارآموزی بالینی در ناروانی های گفتار ۱ |
۴۲ | کارآموزی بالینی در زبان پریشی بزرگسال ۱ |
۴۳ | کارآموزی بالینی در اختلالات صوت ۱ |
۴۴ | کارآموزی بالینی در اختلالات واج شناختی و آواشناختی ۱ |
۴۵ | کارآموزی بالینی در اختلال در تشدید ۱ |
۴۶ | کارآموزی بالینی در اختلال در بلع ۱ |
۴۷ | کارآموزی بالینی در عقب ماندگی ذهنی و سندرم های نافذ رشد ۲ |
۴۸ | کارآموزی بالینی در آسیب دیدگی شنوایی ۲ |
۴۹ | کارآموزی بالینی در نابسامانی های زبانی ویژه در دوران رشد ۲ |
۵۰ | کارآموزی بالینی در اختلالات خواندن و نوشتن در دوران رشد ۲ |
۵۱ | کارآموزی بالینی در ناروانی های گفتار ۲ |
۵۲ | کارآموزی بالینی در زبان پریشی بزرگسال ۲ |
۵۳ | کارآموزی بالینی در اختلالات صوت ۲ |
۵۴ | کارآموزی بالینی در اختلالات واج شناختی و آواشناختی ۲ |
۵۵ | کارآموزی بالینی در اختلال در تشدید ۲ |
۵۶ | کارآموزی بالینی در اختلال در بلع ۲ |
جمع |
جدول دروس تخصصی اختیاری کارشناسی پیوسته رشته گفتاردرمانی
ردیف | نام درس | |
۵۷ | روانشناسی یادگیری | |
۵۸ | بازی درمانی | |
۵۹ | غربالگری در گفتاردرمانی | |
۶۰ | کاربرد روش های پاراکلینیک در گفتاردرمانی | |
۶۱ | روش های ارتباطی مکمل و جایگزین در اختلالات گفتار و زبان | |
۶۲ | اختلالات ارتباطی در سالمندان | |
۶۳ | اصول و روش های فعالیت های گروهی | |
۶۴ | داروشناسی برای درمانگران گفتار و زبان |
بازار کار گفتار درمانی
رشته گفتار درمانی در سه بخش دولتی ، غیر دولتی و خصوصی بازار کار دارد.
بازار کار گفتاردرمانی در بخش دولتی : دانشگاهها ، بیمارستانها ، درمانگاه ، مراکز کشت حلزون ، آموزش و پروش استثنائی ، سازمان بهزیستی
بازار کار گفتاردرمانی در بخش غیر دولتی : مراکز توانبخشی خانواده و کودک کم شنوا ، مراکز توانبخشی ذهنی ، مراکز توانبخشی جسمی حرکتی ، مراکز توانبخشی اوتیسم و..
بازار کار گفتاردرمانی در خصوصی : تاسیس مطب ( دفترکار ) – نیاز به ۵ سال سابقه کار ، بیمارستانهای خصوصی ، درمانگاههای خصوصی و..
ظرفیت پذیرش رشته گفتار درمانی بر اساس انتخاب رشته کنکور سراسری98
دانشگاه | ظرفیت |
علوم پزشکی اراک | 13- روزانه |
علوم پزشکی اصفهان | 15- روزانه
3- پردیس خودگردان |
علوم پزشکی ایران | 12- روزانه |
علوم پزشکی بابل | 15- روزانه |
علوم پزشکی تبریز | 12-روزانه |
علوم پزشکی تهران | 13- روزانه
3- ظرفیت مازاد |
علوم پزشکی جندی شاپور اهواز | 13- روزانه
5-پردیس خودگردان |
علوم پزشکی زاهدان | 20- روزانه
6- پردیس خودگردان |
علم پزشکی سمنان | 18- روزانه |
علوم پزشکی شیراز | 15-روزانه
2- ظرفیت مازاد |
علوم پزشکی مشهد | 15- روزانه
5- ظرفیت مازاد |
علوم پزشکی همدان | 23-روزانه
5- پردیس خودگردان |