شناخت عوامل مدرسه هراسی و راهکارهای رفع مدرسه هراسی

مدرسه هراسی نوعی اختلال اضطرابی است که در برخی از افراد (در رده های سنی مختلف و در تمام سطوح هوشی) مشاهده می شود.

گاهی بدلیل شباهت و نزدیکی (رفتار مدرسه هراسی و مدرسه گریزی) این دو را با هم یکی و یا اشتباه میگیرند.

مدرسه گریزی یک مسئله اجتماعی است که خود پیامدهایی را به دنبال دارد.

مدرسه هراسی نوعی آشفتگی عاطفی است که همراه با اضطراب شدید بروز می کند.

راه های تشخیص مدرسه هراسی

اولین اقدام در جهت حل مدرسه هراسی تشخیص از طریق مشاهده رفتارها و علائم فرد است که در اینجا به یکسری از این علائم اشاره خواهیم کرد

1-اولین و بارزترین نشانه عدم تمایل فرد به رفتن به مدرسه و عدم موفقیت تلاش های والدین در فرستادن او به مدرسه است (غیبت از مدرسه).

2-شکایت فرد از دردهای جسمانی شدید که علت مناسبی برای آنها نمی توان پیدا کرد.

معمولاً این نشانه های بیماری در غالب (دل درد، سردرد، حالت تهوع و … ) نشان داده می شوند و هرچه که فشار والدین و اطرافیان برای

رفتن به مدرسه بیشتر باشد شدت بیماری بیشتر خواهد بود و به تدریج هرچه که از فشار برای رفتن برای به مدرسه کاسته شود نشانه های

بیماری کم خواهد شد و به تدریج از بین خواهد رفت.

3-اضطراب شدید و نامعقول فرد در زمینه های زیادی که دیگران در این زمینه ها اضطراب ندارند.

معمولاً  فرد دائم با این فکر اضطراب همراه است که در زمان ترک خانه و دور بودن از محیط خانه اتفاق ناگواری برای اعضای خانواده بویژه

والدین او خواهد افتاد.

4-نگرانی شدید از اینکه در زمان حضور او در مدرسه دچار بیماری شوند یا آسیبی به آنها برسد و یا اینکه در زمان غیبت از خانه یکی از والدین

برای همیشه خانه را ترک کند و او این اضطراب را به محیط مدرسه منتقل می کند.

5-داشتن مشکلات خواب و دیدن کابوس.

6-اوقات تلخی در هنگام رفتن به مدرسه.

7-ترس از تنها بودن و تاریکی.

7-ترس های غیر واقعی از حیوانات و هیولا و سارقان.

کودکان مدرسه هراس خجالتی و بسیار باهوش هستند آنها در مدرسه ترسو، ساکت و خجالتی و در محیط خانه فعال،

نترس و پرجنب و جوش هستند. این افراد یه به مدرسه نمی روند یا اگر بروند به خانه بر می گردند.

چه عواملی موجب ایجاد مدرسه هراسی می شود؟

عوامل خانوادگی  :

• والدینی که گفته هایشان با آنچه که در عمل نشان می دهند با هم متفاوت است بطور واضح تر والد با کودک حرف ازمدرسه رفتن میزند

از خوبی های مدرسه تعریف می کند و در حرف او را تشویق به مدرسه رفتن می کندولی در عمل رفتارهایی مقایر با حرف هایش نشان

می دهد ( رفتارهایی از قبیل دلتنگی، نگرانی، احساس وابستگی و عدم تمایل به جدایی، نگرانی از خستگی فرزند و ..)
در واقع والد با این رفتارها بصورت ناخودآگاه نرفتن و غیبت از مدرسه را در کودک خود تقویت می کند.

• مشکلات خانوادگی و جو نامناسب خانوادگی: مشکلات خانوادگی، که این مشکلات در هر خانواده متفاوت است:

1-بعضی از والدین دچار اختلاف و مشاجره مستمر هستند تنش حاکم بر محیط خانواده به فرزند منتقل می شود و فرزند دچار ترس و اضطراب می شود،

او این ترس و اضطراب را با خود به محیط مدرسه منتقل می کند که گاهی این ترس و اضطراب به شکل مدرسه هراسی خود را نشان می دهد.

فرزندان این خانواده ها این ترس را دارند که در هنگام غیاب او از خانه در جریان کشمکش ها و تنش ها میان والدین آسیبی به آنها وارد شود یا یکی از آنها

برای همیشه خانه را ترک کند و او سعی در ماندن در خانه را دارد.

2-خانواده هایی که یکی از اعضای خانواده را از دست داده اند (یا در اثر فوت و یا در اثر ترک یکی از اعضای خانواده) که تاثیر بسیار زیادی در روحیه و

عاطفه فرد می گذارد. فرزندان این خانواده ها یک اتفاق ناخوشایند و تلخ را تجربه کرده اند این اتفاق می تواند زمینه بوجود آمدن بسیاری از مشکلات

روحی و روانی در سنین مختلف باشد که گاهاً در بعضی بصورت مدرسه هراسی رخ می دهد.

این فرزندان چون یکبار تجربه از دست دادن یکی از اعضای خانواده را داشته اند می ترسند در زمان حضور او در مدرسه و غیبت از محیط خانه یکی از

اعضای خانواده را از دست بدهند.

• وجود تقویت کننده های مثبت ماندن در خانه برای اکثر کودکان مساویست با فعالیت های لذت بخش (تماشای تلویزیون

عوامل مدرسه ای :

• جو نامناسب مدرسه:

محیط مدرسه نباید اضطراب آور باشد، اگر جو مدرسه برای دانش آموز ناخوشایند و آزار دهنده نباشد دانش آموز میل به رفتن به مدرسه را دارد.

محیط اصلی مدرسه را مدیران، ناظمان و کادر اداری مدرسه ایجاد می کنند.
هرچه رابطه بین مسئولان با دانش آموزان و خانواده های آنها بدون تنش و دوستانه باشد مدرسه هراسی هم کمتر رخ خواهد داد، و بر عکس هرچه

یک مدرسه مدیران و ناظمان سختگیر، پایبند به قوانین خشک و غیر منعطف(به زبان ساده تر عصبانی و دادزن) باشند احتمال بوجود امدن مشکل

مدرسه هراسی در آن مدرسه بیشتر خواهد بود.

همچنین ضعف کارکنان مدرسه در حل مشکل مدرسه هراسی موجب تشدید مشکل مدرسه هراسی خواهد شد.

• جو نامناسب کلاس:

رفتار و اخلاق معلم است که جو یک کلاس را تعیین می کند هرچه که یک معلم خشک و سختگیر و دادزن باشد دانش آموزان آن کلاس دچار اضطراب

بیشتری خواهند بود.

همانطور که تحقیقات نشان می دهند دانش آموزان از تنبیه و داد کشیدن بر سر آنها هراس دارند.

معلمی که دانش آموزان را با نتایج امتحانات مورد تمسخر و مقایسه کردن قرار می دهد نتنها خود او بلکه موجب می شود دانش آموز از طرف

دیگر دانش آموزان هم مورد تمسخر و آزار و اذیت قرار بگیرد این تمسخر و مورد ارزیابی قرارگرفتن موجب از دست دادن علاقه و ایجاد اضطراب

در فرد می شود و فرد سعی می کند از جمع آزار دهنده و موقعیتی که در آن احساس مورد ارزیابی و مقایسه گرفتن می کند فرار کند.

بعضی از معلمین هستند که با ایجاد جو رقابتی در کلاس سعی در ترغیب دانش آموزان به تلاش و درس خواندن را دارند

این مورد زمانی قابلیت اجرایی شدن را دارد که دانش آموزان آن کلاس همگی از نظر سطح توانایی و درسی در یک سطح قرارگرفته باشند و گرنه

در کلاسی با دانش آوزانی از سطوح مختلف درسی و توانایی ایجاد جو رقابتی موجب تضعیف دوچندان روحیه دانش آوزان ضعیف تر و ایجاد

ادراک منفی نسبت خود می شود( این ادراک که من هرچه تلاش می کنم نمیتوانم پس من نمیتوانم) چون آنها خود را با دانش آموزان قوی مقایسه می کنند.

و متاسفانه در هنگام تشویق اکثراً کسانی که نمره بهتر و بالاتر می آورند توجه می شود و دانش آموز ضعیفی که تلاش کرده و کمی پیشرفت داشته مورد توجه قرار نمی گیرد.

چنانچه جو رقابتی در هر زمینه ای (سریع انجام دادن تکالیف، نمره بیشتری گرفتن و …) به خوبی برنامه ریزی نشود

وجود رقابت اسباب اضطراب دانش آموزان خواهد شد.
عدم موفقیت تحصیلی با وجود تلاش زیاد در افراد موجب از بین رفتن تمایل به مدرسه رفتن می شود.

• عدم توانایی دانش آموز در ارتباط موثر:

بسیاری از دانش آموزان مدرسه هراس در ایجاد ارتباط با همسالان و معلمان خود مشکل دارند

بعضی از آنها برای مقابله و حفاظت از خود در برابر خواسته های غیر منصفانه دیگران نیاز به کمک دارند.

اغلب دانش آموزان بیشتر بدلیل ضعف در حیطه مهارتهای اجتماعی دچار مدرسه هراسی می شوند.

گاهی فرد بدلیل خجالتی بودن و عدم توانایی در برقرای ارتباط با معلم و دیگر دانش آموزان گوشه گیری می کند و ساکت است و از بودن

در مدرسه احساس شادی نمی کند که همین خجالتی بودن و عدم جدی گرفتن و ترد توجه از سوی معلم ودیگر دانش آموزان شده که رشد

عزت نفس و دیگر مراحل رشدی فرد را هم دیگر می کند.

پس توجه و تقویت مهارتهای رفتاری می تواند یکی از راهکارهای درمانی مدرسه هراسی بشمار آید و توجه به آن از سوی مسئولین مدرسه اهمیت بالایی دارد.

 

توصیه هایی جهت بهبود و رفع مدرسه هراسی

1-تنبیه، تعویض مدرسه یا سرزنش ولدین هیچ دردی دوا نمی کند پس باید با توجه به علت راهی مناسب پیدا کرد.

2-باید برای کودکی که با جداشدن مادر گریه می کند تجارب جدای از مادر را فراهم کرد تا در سنین بالاترکه وارد مدرسه می شود هراس او به مدرسه منتقل نشود.

3-اگر علت اصی ترس کودکمدرسه یا یکی از جنبه های آن می باشد باید برای رفع آن اقدام کرد و زمینه بازگشت به مدرسه را ایجاد نمود.

4-درصورت بی میل بودن نسبت به مدرسه باید او را تشویق کرد به مدرسه برود.

5-در صورت مشاهده گریه کودک در روزهای اول مدرسه برگرداندن کودک از مدرسه بهترین راه نیستبلکه باید جنبه های مثبت مدرسه را برای کودک شرح دهیم.

6-اگر آموزشهای مدرسه در حد توان کودک نیست حتما او را به مدرسه یگر مطابق با توانایی هایش منتقل کنیم.

7-اگر کودکی به دلیل نقایص شنوایی یا غیره مورد تمسخر دیگران واقع می شود در این زمینه گوفت وگوهای لازم را با کودکان دیگر انجام دهیم.

8-درمورد غیبت ناظم مدرسه باید حساسیت بیشتری نشان دهد.

9-گاهی کودک به دلیل بیماری یکی از والدین نگران است باید به آنها اطمینان دهیم که در غیاب او هیچ اتفاقی نخواهد افتاد.

 

چگونه رشد ذهنی فرزندمان را افزایش دهیم؟

پیشرفت تحصیلی وروش مطالعه

چگونه یک انتخاب رشته درست انجام دهیم

کارشناس ارشد روانشناسی تربیتی

سها سخاجوی

برای اطلاعات بیشتر و مشاوره با شماره 77943704 تماس حاصل نمایید.