تراز در کنکور چیست و چگونه محاسبه می شود؟
پس از برگزاری کنکور سراسری و پس از اعلام نتایج کنکور از طریق سایت سازمان سنجش کارنامه ای در اختیار داوطلبان قرار می گیرد. نتایج این آزمون در قالب چند آیتم با عناوین نمره خام و نمره کل در هر زیر گروه، نمره کل نهایی، تراز در هر درس و در هر زیر گروه و …. در دسترس داوطلبان قرار می گیرد.
از بین موارد فوق شاید واژه تراز واژه ای مبهم و تا حدودی ناشناخته باشد. در این مقاله سعی داریم تا این عناوین را شرح دهیم.
درصد یا نمره خام
نمره خام هر درس در کل 100 درصد و آخرین نمره منفی 33/33- درصد است، یعنی با وجود اینکه داوطلب تمام سوالات یک درس را اشتباه جواب بدهد به درصد 33/33- خواهد رسید.
نحوه محاسبه نمره خام برای یک درس عبارت است از:
تراز
نمره کل نهایی یا همان تراز، تابعی از اختلاف نمره داوطلب با میانگین جامعه آماری است. به عبارت بهتر تراز نشان دهنده سطح علمی داوطلب در بین همه شرکت کنندگان در آزمون سراسری است.
برای مثال، فرض کنید در یک آزمون کلاسی که بین 20 نفر برگزار می شود شما نمره 19 و بالاترین نمره را کسب کرده اید، بنابراین سطح علمی شما در بین هم کلاسی هایتان در درس مورد نظر بیشتر است.
بحث در مورد تراز و سطح علمی در آزمون های سراسری به وضوح و سادگی نمره کسب شده در آزمون کلاسی نیست و محاسبه آن روش خاص خود را دارد، اما منظور از تراز توانمندی داوطلب در درس مورد نظر است.
محدوده تراز
محدوده تراز عددی بین 0 تا 13000 است. هر چه تراز داوطلب از 9000 بالاتر و به 13000 نزدیک تر باشد مناسب تر است و سطح علمی داوطلب و توانمندی او در درس مورد نظر بالاتر است.
اگر داوطلب ترازی پایین تر از 5000 داشته باشد، در واقع از نصف شرکت کنندگان در آزمون در سطح علمی پایین تری قرار دارند.
یکی از راه هایی که به افزایش تراز در کنکور کمک می کند، شناخت ارزش گذاری روی سوالات آزمون هاست، زیرا هر سوال در آزمون سراسری دارای ارزش منحصر بفرد است.
سوالات هر درس در سه سطح ساده، متوسط و دشوار دسته بندی می شوند و سوالات دشوار با توجه به اینکه میانگین درصدی پایین تری دارند و تعداد کمتری از داوطلبان به این سوالات پاسخ صحیح می دهند دارای ارزش بالاتری هستند و تاثیر بسزایی روی تراز شما خواهند داشت زیرا این مسئله نشان می دهد که شما در درس مورد نظر دارای تسلط و توان علمی بالاتری هستین.
به عنوان مثال می توان به درس ریاضی در رشته تجربی اشاره کرد، چون در آزمون تجربی تعداد کمتری از داوطلبان به سوالات این درس پاسخ می دهند، لذا در صورت تسلط و پاسخ گویی صحیح به سوالات این درس در آزمون شما به تراز بالایی در این درس دست پیدا خواهید کرد.
در نهایت می توان گفت، با وجود مفهوم تراز اگر دو نفر در یک درس درصدهای یکسانی کسب کنند به این معنا نیست که حتما ترازهای یکسانی هم خواهند داشت بلکه با وجود درصد یکسان ترازهای آن ها متفاوت خواهد بود. در یک صورت، دو داوطلب با وجود درصد یکسان در یک درس می توانند تراز یکسان هم کسب کنند که نحوه پاسخگویی آنان به سوالات نیز عینا مشابه باشد.
تراز در کنکور چیست و چگونه محاسبه می شود؟
تا اینجا متوجه شدیم که درس هایی که میانگین درصدی پایین تری دارند یا به عبارتی تعداد کمتری می توانند به سوالات آن درس در آزمون پاسخ دهند باعث افزایش تراز می شوند. سوالی که می توان مطرح کرد این است که اگر درصد یک درس صفر یا منفی باشد، تراز چگونه تغییر می کند؟
در پاسخ باید بگوییم که درصد صفر تراز را ثابت نگه می دارد اما درصد منفی باعث افت شدید تراز می شود به خصوص اگر در یک درس تخصصی درصد منفی کسب کرده باشید یا درس مورد نظر از جمله دروسی باشد که میانگین درصدی بالایی دارد یا به عبارت دیگر تعداد کمی ار داوطلبان آن را منفی می زنند.
نحوه محاسبه تراز
در آزمون سراسری برای هر درس یک تراز محاسبه می شود و سپس تراز کل بدست می آید. نحوه محاسبه تراز به شرح زیر است
که در آن
x درصد فرد در درس مورد نظر
x̄ میانگین درصدهای جامعه آماری
σ انحراف معیار جامعه آماری
با توجه به تراز هر یک از دروس، می توان تراز کل را نیز با رابطه زیر محاسبه نمود
توجه کنید که تراز کل یا همان نمره کل آزمون اختصاصی یک داوطلب، حاصل از میانگین وزنی نمرات تراز شده دروس تخصصی است.
| گروه علوم تجربی | |
| نام درس | ضریب |
| زمین شناسی | 1 |
| ریاضی | 7 |
| زیست شناسی | 12 |
| فیزیک | 7 |
| شیمی | 9 |
ضرایب دروس تخصصی در هر یک از گروه های آزمایشی علوم تجربی، ریاضی و انسانی
| گروه علوم ریاضی و فنی | |
| نام درس | ضریب |
| ریاضی | 12 |
| فیزیک | 9 |
| شیمی | 7 |
تراز در کنکور چیست و چگونه محاسبه می شود؟
| گروه علوم انسانی | |
| نام درس | ضریب |
| ریاضی | 6 |
| اقتصاد | 2 |
| زبان و ادبیات فارسی(تخصصی) | 8 |
| زبان عربی(تخصصی) | 5 |
| تاریخ و جغرافیا | 5 |
| علوم اجتماعی | 5 |
| فلسفه و منطق | 5 |
| روانشناسی | 2 |
ضرایب دروس تخصصی در هر یک از گروه های آزمایشی هنر و زبان های خارجی
| گروه هنر | |
| نام درس | ضریب |
| درک عمومی هنر | 12 |
| درک عمومی ریاضی-فیزیک | 5 |
| خلاقیت تصویری و تجسمی | 3 |
| گروه زبان های خارجه | |
| نام درس | ضریب |
| زبان تخصصی | 1 |
در نهایت می توان گفت که عواملی چون سختی یا آسانی سوالات آزمون، میانگین درصد داوطلبان و ضریب مربوط به هر درس در تراز آزمون دخیل هستند.
برای هر داوطلب یک نمره سابقه تحصیلی ایجاد می شود که که میانیگن وزنی نمرات تراز شده سابقه تحصیلی دروس عمومی و تخصصی وی است و نمره کل نهایی داوطلب از ترکیب بیشترین نمره کل آزمون تخصصی و نمره کل سابقه تحصیلی وی بدست می آید.
رتبه
رتبه در کنکور سراسری تعیین کننده ترتیب داوطلبان بر اساس سطح علمی است. که رتبه در سهمیه و رتبه کشوری بر اساس نمره کل نهایی ساخته می شوند.
چرا با وجود درصد یا نمره خام و رتبه از تراز برای تعیین سطح علمی و توانمندی داوطلب استفاده می شود؟
فرض کنید به مقایسه درصدها در یک درس عمومی و ساده بپردازیم، در این مورد به احتمال بالا اکثر درصدها بالاست و به عنوان مثال 60 درصد، درصد بالایی محسوب نمی شود. اما در مورد درس ریاضی، 40 درصد نمره یا درصد کمی محسوب نمی شود.
در پاسخ به این سوال، می توان ارزشیابی یک آزمون را به شکل نمره انجام داد. فرض کنید شما در آزمون نمره 18 گرفته اید و بالاترین نمره کلاس را کسب کردید و لذا در رتبه اول قرار می گیرید.
حال فرض کنید بار دیگر آزمون تکرار شود و شما با کسب نمره 18 این بار در رتبه هفتم قرار بگیرید. در این صورت نمره تغییر نکرد اما ارزش آن نمره در هر دو آزمون بسیار متفاوت است و بستگی به سطح آزمون دارد.
با این وجود ممکن است پس از برگزاری چند دوره آزمون، در قضاوت در مورد ارزش گذاری آزمون اعتراض وجود داشته باشد که سطح آزمون ها از نظر ساده و دشواری یکسان نبوده است. بنابراین با داشتن تنها نمره خام یک درس نمی توان ارزش گذاری دقیق را داشت.
در مورد رتبه وضعیت به چه شکل است؟ فرض کنید در آزمونی که کل شرکت کنندگان آن 20 نفر است شما رتبه دوم را کسب کنید. آیا این رتبه نشان دهنده بالا بودن سطح علمی شماست یا رتبه دومی که در بین 30 هزار نفر کسب کنید با ارزش تر است؟
تراز در کنکور چیست و چگونه محاسبه می شود؟
یکی دیگر از دلایلی که صرفا بر اساس رتبه نمی توان ارزش گذاری یک آزمون را انجام داد این است که سطح ساده یا دشوار بودن سوالات آزمون و ارزش واقعی پاسخ های داوطلب را مشخص نمی کند. فقط می توان گفت هر چه رتبه، عددی پایین تر باشد مناسب تر و جایگاه بالاتری را نشان می دهد.
در بحث تراز، سعی بر این است که یکسان سازی ارزش نمره اعمال شود و ترازی که می گیرید همیشه یک ارزش یکسان داشته باشد.
همانطور که قبلا نیز اشاره کردیم در آزمون سراسری هر سوال به طور جداگانه ارزش گذای می شود. یکی دیگر از مزایای تراز این است که با داشتن درصد و تراز یک درس می توان به سطح سوالات آن درس پی برد.
برای مثال، فرض کنید که در یک درس شما درصد 40 را کسب کرده اید اما تراز شما در آن درس بالاست، این بدان معناست که سطح سوالات آن درس در آزمون دشوار است، بالعکس اگر در یک درس با وجود درصد بالا (مثلا 80) به تراز پایینی برسید نشان دهنده میانگین درصدی بالای آن درس یا به عبارت دیگر، پایین بودن سطح سوالات آن درس است.
ملاک انتخاب رشته در کنکور سراسری چیست؟
رتبه و نمره کل نهایی به هم پیوسته هستند و نمره کل نهایی شما رتبه شما را تعیین می کند. اما در انتخاب رشته نمره کل نهایی شما مد نظر قرار می گیرد و از رتبه در مواردی چون رقابت های خیلی نزدیک استفاده می شود.
جالب است بدانید که برای قبولی در یک رشته صرفا رتبه و نمره کل نهایی دخیل نیستن و عواملی دیگر نظیر سهمیه ها، بومی بودن، جنسیت و موارد دیگر هم نقش ایفا می کنند.
سطح تراز برای قبولی در رشته های پر تقاضا بالا چگونه است؟
معمولا برای قبولی در رشته های پزشکی ترازی بالاتر از 9500 را باید کسب کنید. برای رشته های پیراپزشکی ترازی بالاتر از 7000 قابل قبول است.
در گروه علوم ریاضی، ترازی بالاتر از 9000 عالی، بالاتر از 7000 ایده آل و ترازهای زیر 5500 ترازی رو به پایین در نظر گرفته می شوند.
در گروه آزمایشی علوم انسانی نیز ترازهای بالای 6000 ایده آل است و قبولی در رشته های حقوق و روانشناسی را به همراه خواهد داشت. ترازی بین 5000 تا 6000، ترازی متوسط در نظر گرفته می شود و ترازهای پایین تر از 5000 ضعیف هستند.
داوطلبان متقاضی دانشگاه فرهنگیان هم ترازی حدود 6500 را باید کسب کنند.
رزرو وقت مشاوره حضوری با مهندس حمید محمودی در آموزشگاه ندای دانش
تماس با ما 09912990830 واتس اپ
